آشنایی با زبان ها و لهجه های ایرانی، ۱۱
آنچه از رواج فارسی کاست
به گزارش کاراموند، درحالی که گفته می شود تسلط استعمار بر کشورهای شرق سبب شده از رواج فارسی کاسته شود، در فارسی رایج در ایران هم لغت های زیادی از فرانسه به عاریت گرفته شده و لغت های جعلی زیادی هم ساخته شده است.
به گزارش کاراموند به نقل از ایسنا، در دوره جدید که از ۲۵۴، سال تأسیس دولت صفاری، شروع می شود، از زبان های گوناگونی اطلاع داریم که مهم ترین آنها پشتو، کردی، آسی، بلوچی و فارسی دری است.
زبان پشتو یکی از زبان های رسمی افغانستان است. این زبان به الفبای فارسی نوشته می شود و قدیم ترین اثر بازمانده از آن از سده شانزدهم میلادی است. از پشتو در دوره باستان و میانه اثری به جای نمانده است.
زبان های کردی در کردستان ایران و عراق و ترکیه و سوریه و در ارمنستان رواج دارند. برای نوشتن زبان های کردی، در ایران و عراق الفبای فارسی و عربی، در سوریه الفبای لاتینی و در ارمنستان الفبای روسی به کار برده می شود، از زبان کردی در دوره‌ی باستان و میانه اثری به جای نمانده است.
زبان آسی بازمانده زبان سکاهای غرب است. زبان آسی که به الفبای روسی نوشته می شود، در شمال قفقاز رایج است. سرزمین آس ها به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده است. بخش شمالی آن جزء فدراسیون روسیه است و بخش جنوبی آن جزء جمهوری گرجستان. گویندگان آسی حدود ۵۰۰هزارنفرند.
زبان بلوچی در بلوچستان ایران و پاکستان و در افغانستان رایج است. این زبان به الفبای فارسی نوشته می شود. از زبان بلوچی در دوره باستان و میانه اثری به جای نمانده است.
زبان فارسی دری (دری یعنی رسمی) دنباله فارسی میانه‌ی زردشتی است. این زبان، که از زمان یعقوب لیث صفاریان زبان رسمی ایرانی ها مسلمان شده، به تدریج جانشنین دیگر زبان های ایرانی، یعنی سغدی، خوارزمی و بلخی، گردید و در منظقه‌ی وسیعی از هندوستان تا اروپا و از دریای خوارزم تا خلیج فارس رایج شد.
سیداسماعیل جرجانی در ذخیر خوارزمشاهی (چاپ سعیدی سیرجانی، ص ۱)، که در سال ۵۰۴ به نام قطب الدین محمدبن نوشتگین، اولین پادشاه خوارزمشاهی، تألیف کرده، گفته است:
این کتاب را ذخیره خوارزمشاهی نام کرد... و به پارسی ساخت، تا به برکات او، منفعت این کتاب به هر کسی برسد و خاص و عام را بهره باشد.
ابن بطوطه (سفرنامه، ترجمه دکتر محمدعلی موحد، تهران ۱۳۵۹، ج۲، ص ۷۵۰) از رواج شعر فارسی در نیمه اول سده هشتم هجری در چین اطلاع داده است.
تسلط استعمار بر کشورهای شرق سبب شد که از رواج فارسی کاسته شود. فارسی دری امروزه در افغانستان و تاجیکستان و ازبکستان هم رایج است. در هر چهار کشور ایران و افغانستان و تاجیکستان و ازبکستان از اوایل ده‌ی بیستم مسیحی وضعی برای فارسی پیش آمده، که فارسی رایج در هر یک از آن کشورها، به راهی افتاده که به تدریج آنها را از هم جدا کرده است. در فارسی رایج در تاجیکستان و ازبکستان، که به الفبای روسی نوشته می شود، واژه های زیادی از روسی وارد شده و یا از آن زبان ترجمه‌ی تحت اللفظ شده است. در فارسی رایج در افغانستان واژه های زیادی از پشتو وارد شده است و در فارسی رایج در ایران لغات زیادی از فرانسه به عاریت گرفته شده و لغات جعلی زیادی هم ساخته شده است.
از کتاب «تاریخ مختصر زبان فارسی» نوشته‌ی محسن ابوالقاسمی، انتشارات طهوری، بهار ۱۳۷۸، تهران.
منبع: karamond.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب