عکس-روایتی از قصه پرماجرای کلیدها، هنر سوزن دوزی و هر آنچه باید درباره ی فلسطین بدانیم
به گزارش کاراموند، طراح نمایشگاه کلیدهایی که... مطرح کرد گرافیک پوستر نمایشگاه علاوه بر این که از هنر تطریز الهام گرفته بصورت فرمی و انتزاعی، کلیدهای قدیمی خانه های فلسطینیان را هم تداعی می کند.
خبرگزاری مهر-گروه هنر-آزاده فضلی؛ نمایشگاه عکس روایت «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است» حاصل عکاسی وهب رامزی از مردم فلسطین ساکن در ۴ اردوگاه آوارگان فلسطینی در لبنان است. این نمایشگاه به روایت زندگی مردمانی می پردازد که در اردوگاه آوارگان زندگی می کنند و به امید روزی که به خانه های خود باز گردند، کلید خانه هایشان را با خود نگه داشته اند.
نمایشگاه «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است» متشکل از ۴ بخش است؛ بخش «آوارگی» که مخاطب در آن با نسل اول فلسطینی ها ملاقات می کند. بخش «مقاومت» و «زندگی» که در آن نسل های بعدی فلسطینی ها و زندگی عادی و روزمره آنها دیده می شوند. بخش «بازگشت» نیز بخش پایانی نمایشگاه است که به رویای دیرینه فلسطینی ها یعنی بازگشت به موطن اصلی شان اشاره دارد.
با ورود به این نمایشگاه با فضایی تیره و تار اما امیدوار روبه رو می شویم، گویی پا در اردوگاه های آوارگان گذاشته ایم. گاهی یک عکس و گاهی برخی از عکس ها مجموعه ای را می سازند که روی دیوارهای موزه هنرهای معاصر فلسطین نگاه ها را به خود جلب می کنند. در کنار این مجموعه ها و عکس ها، روایتی خواندنی دیده می شود که این داستانها و قصه ها را ساجده ابراهیمی باتوجه به عکس ها و قصه هایی که از وهب رامزی شنیده، نوشته است.
کمتر دیواری از گرافیتی و شعارنویسی در امان مانده و هر شعار، نقاشی، تصویر یا نماد، پازلی از ملت فلسطین است. بااینکه هیچ گاه یک نماد یا یک پرچم یا تصویر یک کلید نمی تواند همه هویت فلسطین را بازگو کند اما تکرار آنها در حقیقت مهندسی اجتماعی پنهان اردوگاه را نشان میدهد. زنده نگه داشتن آرمان وطن و رویای بازگشت با بسیج حافظه عمومی، عنصری حیاتی برای هویت بخشی به نسل هایی است که در خاک لبنان متولد شده اند.
چطور نگاه نزدیک تری به وضعیت فلسطینی ها داشته باشیم
دیدن سرگذشت مردم فلسطین و ملاقات با آنها و این که رویاها و مشکلات شان چیست، کمک می نماید نگاه نزدیک تری به وضعیت فلسطینی ها داشته باشیم وهب رامزی هنرمند عکاس در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ی تاثیرپذیری فعالان و دوستداران محور مقاومت از نمایشگاه هایی مثل نمایشگاه «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است» توضیح داد: فعالان و دوستداران محور مقاومت جمع خیلی از مردم هستند که طبیعتاً سلیقه و روحیات مختلفی از نظر پراکندگی جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی و … دارند. بخش مهمی از فعالان محور مقاومت، اصطلاحاً بدنه مردمی مقاومت شمرده می شوند و من فکر می کنم این نمایشگاه ملاقات با مردم فلسطینی است که در اردوگاه های لبنان آواره هستند. دیدن سرگذشت این مردم و ملاقات با آنها و این که رویاها و مشکلات شان چیست، کمک می نماید نگاه نزدیک تری به وضعیت فلسطینی ها داشته باشیم.
وی در مورد این که چقدر برگزاری این نمایشگاه می تواند در راستای پیروزی و امید به پیروزی و بازگشت موثر باشد، اظهار داشت: هر کار و فعالیتی که بتواند بصورت واقعی و موثر، فلسطینی ها را نمایش دهد، به طرف پیروزی و بازگشت آنها به موطن اصلی شان کمک می نماید چونکه فلسطینی ها واقعاً امیدوار به بازگشت هستند و اگر نبودند ۷۵ سال مقاومت و مبارزه نمی کردند. کافی است که آیینه گی نماییم و آنها را نمایش دهیم که همین نمایش دادن آنها و اهداف شان، خودش پیروزی و رویای بازگشت است.
در هر قسمت از نمایشگاه که پا می گذارید، تلاش شده حسی از درد و غم و زندگی در اردوگاه آوارگان فلسطینی را تداعی کند. بعنوان مثال، جایی که تصویر محمد عبدالغنی که جزو نسل اولی های فلسطین بشمار می رود در گوشه ای از نمایشگاه دیوار است، نگاهش بسیار پرمعناست گویی نگاهش به سوی امید و نور است.
در بخشهایی از روایت عکس محمدعلی عبدالغنی آمده است: «آمده اند که نمانند؛ حق اگر دیگر شهروند لبنان شده باشند. محمدعلی عبدالغنی در خانه ای رو به بادهای شمالی در جنوب لبنان زندگی می کند. فضای خانه اش آن قدر گشوده است که گلدان هایی قدیمی و ویترینی شیشه ای در گوشه هایی از آن گذاشته و کتاب های کوچک و بزرگی در کتابخانه چیده و می تواند روی مبل حصیری اش آسوده بنشیند، پا روی پا بیندازد و سیگار بکشد. او شاعر، نویسنده و تاریخ پژوه است؛ روشنفکری در تبعید که گویا هنوز زمان شناخته شدنش فرا رسیده است. سال ۱۹۴۸ اگر می خواستند اهالی روستای سحماته در جلیل علیا را با یک خاصیت تعریف کنند مبارز بودن پیر و جوانش را مثال می زدند. خیلی پیش تر از آمدن یهودی ها، سحماته مقر رزمندگان مقاومت بود؛ با مستعمران بریتانیایی در افتاده بود و در مقابل اشغالگری آنها مقاومت می کرد. پیش از ۱۹۴۸ نبرد خونینی میان رزمندگان فلسطینی و نیروهای انگلیسی و یهودیان در نزدیکی سحماته رخ داد و تعداد زیای از یهودیان و انگلیسی ها کشته شدند. رزمندگان سحماته، یک افسر یهودی کشته شده را به داخل روستا کشاندند و در چاه انداختند. چندماه بعد یهودیان آمدند با کشتن خیلی از اهالی، انتقام افسر یهودی را گرفتند و جنازه او را از چاه بیرون کشیدند و در صورتیکه خیلی ها هنوز از روستا بیرون نرفته بودند آنجا را بمباران کردند.
خانواده شیعه عبدالغنی از اولین رانده شده ها بودند. از نوجوان چهارده ساله تا اجدادش ده کیلومتر تا لبنان پیاده آمدند و مثل بقیه لباس و اثاث برنداشتند. هنوز هم کسی باورش نمی شود یک شبه چند غریبه بیایند و نه روی یک زمین، بلکه روی یک سرزمین ادعای مالکیت کنند. تاریخ فلسطین در معرض فراموشی است و جز با یادآوری آن، شعر سرودن و قصه گفتن از آن راهی برای زنده ماندن ندارد.»
نمایشگاه «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است» تلاشی است به جهت اینکه مردم فلسطین را ببینیم و با آنها آشنا شویم. بدین سبب شناخت بین ۲ ملت از یکدیگر بسیار کم است و این نمایشگاه سبب می شود بخش کوچکی از این شناخت بیشتر شود نور و رنگی که شبیه به اردوگاه آوارگان است
وهب رامزی درباره ی فضاهای بازسازی شده در نمایشگاه و این که آیا حس حضور در مناطق جنگی ایجاد شده، توضیح داد: ما در سفری که به لبنان داشتیم و سراغ ۴ اردوگاه فلسطینی رفتیم، به غیر از عکس گرفتن کارهای دیگری نیز انجام دادیم از آن جمله این که با آنها صحبت کردیم و یکسری محصولاتی را که شرایطش را داشتیم، خریداری کردیم که تعدادی از آنها را نیز در نمایشگاه به نمایش گذاشتیم. امیرحسین خلیلی که با هم به این سفر رفتیم، مشغول تولید یک فیلم مستند درباره ی این سفر بود که بر این اساس، مصاحبه های خوبی نیز از مردم فلسطینی داریم. رنگ و بوی زیبایی شناسی آنجا نیز برایمان مهم بود که ما کوشیدیم همه عکس و فیلم ها را به همراه دردها و حسرت ها و خاطراتی که از آنجا داشتیم، تبدیل به یک تجربه نمایشگاهی نماییم.
وی اشاره کرد: در نمایشگاه انتخاب متریال و رنگ و مدل نورپردازی به این شکل نبود که عین به عین فضای اردوگاه را بازسازی کرده باشیم بلکه از آنها الهام گرفتیم تا فضای نمایشگاهی داشته باشیم.
چرا فلسطینی ها و ایرانیها از هم کم می دانند؟
این هنرمند طراح گرافیک و عکاس درباره ی اهداف دیگر نمایشگاهش توضیح داد: شاید ما از فلسطین مواردی را بدانیم اما از فلسطینی ها بسیار کم می دانیم و حتی شاید بتوان اظهار داشت که چیزی نمی دانیم؛ به همان میزان نیز فلسطینی ها از مردم ایران بسیار کم یا چیزی نمی دانند به جز مواردی که توسط رسانه ها به گوش آنها رسیده است. بار اصلی مساله فلسطین در درجه اول بر گرده خود فلسطینی هاست و حل مساله فلسطین نیز باید توسط آنها صورت گیرد و نیروی خارجی و بیرونی نمی تواند برای آنها تصمیم گیری کند همچون پیشنهادی که ایران جهت راه اندازی رفراندومی آزاد برای فلسطینی ها داده است. نمایشگاه «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است» تلاشی است به جهت اینکه مردم فلسطین را ببینیم و با آنها آشنا شویم. بدین سبب شناخت بین ۲ ملت از یکدیگر بسیار کم است و این نمایشگاه سبب می شود بخش کوچکی از این شناخت بیشتر شود.
وی در مورد خوانا نبودن پوستر نمایشگاه «کلیدهایی که عمرشان از اسرائیل بیشتر است» و این که چقدر مبین فضای نمایشگاه است، اظهار داشت: در فضای نمایشگاهی از استایلی استفاده شده که در پوستر نیز آن استایل وجود دارد. فلسطینی ها هنر سوزن دوزی سنتی به نام «تطریز» دارند که ما کوشیدیم در گرافیک از این هنر برای فضاسازی نمایشگاهی و تایپوگرافی پوستر استفاده نمائیم که ملهم از فضای هنر «تطریز» فلسطینی هاست. از جانب دیگر عنوان نمایشگاه بر واژه «کلید» تاکید گردیده است. «کلید» کلیدواژه مهمی برای فلسطین به حساب می آید، چونکه فلسطینی ها کلیدهای خانه هایشان را نگه داشته بودند و این المان، تبدیل به نماد مالکیت سرزمین و خانه شان شده است.
گرافیک نمایشگاه و پوستر برگرفته از هنر چندهزار ساله زنان فلسطین و فرم کلید خانه های مردم
رامزی در آخر عنوان کرد: گرافیک پوستر مشخصاً علاوه بر این که از هنر «تطریز» الهام گرفته، از جانب دیگر بصورت فرمی و انتزاعی، فرم کلیدهای قدیمی را نیز تداعی می کند. حالا این مساله که چقدر گویای اهداف برگزارکنندگان نمایشگاه است، طبعاً باید در موقعیت کارشناسی درباره ی آن صحبت نماییم. «تطریز» نام هنر سوزن دوزی زنان فلسطینی است که ریشه چند هزار ساله دارد. این هنر که به صورتی سمبل و نماد هویت فلسطین نیز شمرده می شود از گذشته های دور روی لباس زنان فلسطینی نقش و طرح هایی زیبا را خلق کرده است. زنان فلسطینی از قبل از میلاد مسیح با قلاب و سوزن بر پارچه های خود نقش می زدند و این هنر دست نسل به نسل از مادران به دختران تا به امروز منتقل شده است. «تطریز»، امروز به یکی از نمادهای زنان فلسطینی تبدیل گشته است. تصاویر زیادی از لباس های سنتی زنان فلسطینی، قبل از آنکه رژیم صهیونیستی فلسطینیان را از سرزمین آبا و اجدادی خود بیرون کند، وجود دارد که نشان از ریشه دار بودن فرهنگ فلسطینیان در منطقه است تا جایی که این هنر از فلسطین به سرزمین های دیگر نیز منتقل شده و کشورهای عربی با الگوگیری از هنر زنان فلسطینی سوزن دوزی را وارد فرهنگ خود کرده اند.
در قسمتی از نمایشگاه که زندگی و بازی بچه ها را به تصویر کشیده است، مجموعه ای از عکس ها روایتگر کودکانی است که در اردوگاه آوارگان بازی می کنند. در توضیح روایت این مجموعه آمده است: «فقر و محدودیت، خلاقیت و استعدادشان را شکوفا و اسباب بازی بدون هزینه ای را برایشان فراهم نموده است. ترقه را سر لوله می گذارند، آتش می زنند، پرتاب می کنند و پس از هدف گیری دقیق شان فریاد خوشی سر می دهند. بازی طبیعی و رایج میان پسرهایی که در سن کودکی و در گذار به نوجوانی، احیانا در همه جای دنیا وجود دارد اما نمی توان به اوضاع غمناکی که در جهان پیرامون این گنگ در جریان است، اعتنایی نکرد.
بچه ها هم شبیه بازیگران نامرئی صحنه، دیده نمی شوند؛ دیدن آنها مستلزم انجام کاری برای آنهاست. کاری که فقط تسکینی موقتی بر زخم هایشان نباشد و اصل غده چرکین را از بین ببرد؛ غده ای که منابع آنها، فرصت های شغلی زمین و هوایشان را دزدیده و حتی هیچ رویایی از فردا به آنها نمی فروشد. بچه های ساکن در اردوگاه مثل بزرگ ترهایشان شبیه مهماناند؛ میهمان هایی ناخوانده که خودشان نیز علاقه ای به این ضیافت پر محنت ندارند و دشمن راه بازگشت را بر آنها هم بسته است. آنها مجبور به انتخابند؛ بین ماندن و کاری نکردن یا مقاومت و مبارزه ای که از همین کوچه های تنگ و با همین سلاح های کوچک دست ساز شروع شده است. آیا پسربچه میهمان اردوگاه، یکی از مبارزان آینده فلسطین خواهد بود؟»
منبع: karamond.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب