محمدرضا درویشی در مراسم معرفی آلبوم جدیدش:
آهنگسازی در ایران نداشته و نداریم كه صاحب سبك باشد
كاراموند: اخیرا آلبومی از محمدرضا درویشی رونمایی و انتشار یافته كه شامل چهار قطعه است؛ این قطعه ها هر كدام متعلق به دهه ای از زندگی وی در بازه زمانی ۲۰ تا ۶۰ سالگی هستند. درویشی می گوید: «... می توانید تاریخ ساخت قطعات را با هم عوض كنید فرقی نمی كند و اتفاقی رخ نمی دهد.»
به گزارش كاراموند به نقل از ایسنا، این آهنگساز ادامه می دهد: «…تفكر همان است و تنها مصالح عوض می شود. مفهوم یكی است و مصالح به خاطر گذشت زمان در مختصات زمینی كمی جوان تر یا كمی پیرتر می شوند …»
به مناسبت انتشار این آلبوم مراسم رونمایی و جشن امضایی با حضور و صحبت های محمدرضا اصلانی و علی مغازه ای انجام شد.
شیوه آهنگسازی ام عوض نشده است
محمدرضا درویشی در این مراسم اظهار نمود: غالب آهنگسازها در طول عمرشان شیوه عوض می كنند. شیوه با سبك فرق دارد در میان آهنگسازان غرب هم افرادی كه صاحب سبك باشند، كم داریم؛ مابقی صاحب شیوه اند. در بین آنها باخ صاحب سبك است، بتهوون و موتسارت و… صاحب سبك نیستند. ما آهنگسازی در ایران نداشته و نداریم كه صاحب سبك باشد. بین شیوه تا سبك یك دریای عمیق فاصله است.
این آهنگساز اظهار داشت: آهنگسازان معمولاً در طول عمرشان گرفتار عوض كردن شیوه می شوند؛ اما طبیعت به من از بیست سالگی این امكان را داد كه شیوه آهنگسازی ام را در آن سال پیدا كردم و بر خلاف خیلی از آهنگسازان این شیوه تا امروز عوض نشده است.
درویشی افزود: در این آلبوم چهار قطعه وجود دارد؛ در چینش این آلبوم از ۲۰ تا ۶۰ سالگی ته به سر آمدیم. هر چهار اثر شامل یك جنس هارمونی است. شما می توانید تاریخ این ها را جا به جا كنید هیچ تفاوتی نمی نماید. این نكته اصلی در كار آهنگسازی من همین نكته كوچك است و بس.
این پژوهشگر در ادامه سخنانش به دایرة المعارف سازهایش اشاره نمود و اظهار داشت: در كار روش طبقه بندی یا رده بندی سازها در دایره المعارف كه الان بخش اول جلد سوم كارهایش انجام می شود هیچكس به من چیزی را یاد نداد. یك نوع طبقه بندی كاملاً اختصاصی است و مبتنی بر نهاد انسانی. من نگفتم دوتار شمال خراسان بلكه گفتم دوتار حاج محمدحسین یگانه از شمال خراسان. دسته بندی ها فرق می كند و به ظاهر یكسان است. آن جایزه ای كه در سال ۲۰۰۲ به در آمریكا این كتاب داده شد برای همین سوژه بود كه این طبقه بندی مبتنی بر انسان است نه چوب. دوتار كه دوتار است این گوش انسان هاست كه باهم متفاوت است.
او بیان كرد: در سازهای دارای پرده در موسیقی دستگاهی هم چنین است. من آزمایش كردم و به آقای داریوش طلایی (نوازنده تار) گفتم آنقدر با سازت شور بزن تا سیر شوی. هرچقدر می خواهی پرده های ساز را جا به جا كن تا سیر شوی هر وقت سیر شدی بگو پرده های این تار در گوش من درست و كامل است. سپس یك ساعت گفت درست است. از او خواهش كردم از این تارش به مدت یك هفته استفاده نكند. پس از یك هفته از او خواستم شور بنوازد. دیدم دست برد به پرده و جا به جا كرد. گفتم تو كه گفتی پرده ها درست است. گفت آن هفته پیش بود من الان در یك حال دیگر هستم. در موسیقی نواحی هم چنین است هر استادی یك زیباشناسی در گوشش هست. من آنرا اندازه گیری كردم، برای همین گفتند این یك رساله سازشناسی مبتنی بر زیباشناسی انسان است.
درویشی كه سوم اسفندماه در كتابفروشی نشر هنوز سخن می گفت، اظهار نمود: در دایرة المعارف پوست صداها من به طبقه بندی جدید رسیدم. سازهای پوستی را برمبنای یك طرفه بودن و دو طرفه بودن طبقه بندی كردم. من پوست صداهایی پیدا كردم كه چند طرفه بودند و رده دیگری به سازهای دارای پوست افزوده شد.
وی در ادامه با بیان خاطره ای از نقد مثبت و منفی برای این كتاب اظهار داشت: من نه گوش به تعریف ها می دهم نه تخریب ها؛ من برمبنای عشق خودم زندگی و كار كردم.
این آلبوم با قطعه «تناسخ» (كوارتت برای سازهای زهی) آغاز می شود كه در سال ۱۳۹۴ نوشته شده است. در این كوارتت برداشت هایی از فضاها و موتیف هایی از مقام «گواتی» در سبك «جت» از منطقه مكران بلوچستان و باز برداشت های آزادی از چند مقام تنبور از ناحیه كرمانشاهان به شكل انتزاعی صورت گرفته است.
در ادامه این آلبوم قطعه «آواز سحر» (تریو برای دو كلارینت و پیانو) گنجانده شده است. این اثر در سال ۱۳۷۵ برمبنای مقام «سحری» كه از مقام های ناحیه كرمانشاهان است، ساخته شده است. پارتیتور این قر به همراه تجزیه و تحلیل در سال ۱۳۷۶ به چاپ رسیده است.
قطعه سوم آلبوم «زمان» محمدرضا درویشی «به یاد اقبال» نام دارد كه سال ۱۳۶۲ برای پیانو نوشته است. در این اثر نه منظور اقبال لاهوری است و نه اقبال آذر بلكه مقصود اقبال بوشهری است. درویشی درباره او می گوید: دختری گمنام، زیبارخ، نازنین دل و جوان كه در مقابل سختی هایی كه ناخواسته بر او تحمیل شده و او را در چنگال خود گرفتار كرده بود تاب نیاورد و تصمیم به غیبت گرفت. این اثر یك موسیقی تصویری است از واپسین لحظات زندگی این دختر. اقبال دوست همسر درویشی بوده كه این آهنگساز او را هیچ گاه ندیده است و آنچه از او می داند نتیجه مرور خاطرات همسرش بوده است.
اما قطعه چهارم «پردازش» (پنج قطعه كوتاه برای پیانو) كه در سال ۱۳۵۴ نوشته شده است و می توان آنرا اولین اثر رسمی درویشی به حساب آورد.
هوشیار خیام (نوازنده پیانو)، پانیذ شفائی (نوازنده كلارینت)، داریوش بیژنی (نوازنده كلارینت)، امیر باورچی (نوازنده ویولن)، دانیال جورابچی (نوازنده ویولن)، بابك كوهستانی (نوازنده ویولا) و نرگس فلاح پسند (نوازنده ویولنسل) هنرمندانی هستند كه در این آلبوم آثار درویشی را نواخته اند.
محمدرضا درویشی آهنگساز، مؤلف و پژوهشگر موسیقی است. او علاوه بر فعالیت هایی مانند آهنگسازی بیشتر از سه دهه سفرهایی (۱۳۶۰ تا اكنون) را به مناطق مختلف ایران انجام داد و در حوزه موسیقی اقوام به پژوهش دست زد.
او از دوران كودكی با نوازندگی و موسیقی آشنا شد و در دوران دانشگاه به آهنگسازی پرداخت. در كارنامه درویشی ضبط ده ها ساعت موسیقی از آخرین راویان فرهنگ شفاهی ایران، ضبط صدها ساعت گفتگو با استادان موسیقی نواحی، آهنگسازی فیلم های سینمایی، هدایت و برنامه ریزی جشنواره هایی مانند هفت اورنگ، آئینه و آواز، موسیقی حماسی، جشنواره موسیقی نواحی و… به چشم می خورد.
در دهه ۸۰ دو جلد از دایرة المعارف سازهای ایران در زمینه «سازهای زهی، مضرابی و آرشه ای» و «پوست صداها و خودصداها» از این موسیقیدان انتشار یافته است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب